دکتر راحله زارع‌شاهی، دکترای تخصصی داروسازی سنتی از دانشگاه علوم پزشکی کرمان، به بررسی خواص شگفت‌انگیز دانه سویا از دیدگاه طب سنتی پرداخته و مزایای متعدد این ماده غذایی را برای سلامتی برجسته کرده است.
سویا که به‌خاطر شباهت ظاهری‌اش به لوبیا، به عنوان "لوبیای روغنی" یا "لوبیای چینی" نیز شناخته می‌شود، در طول تاریخ به‌ویژه در چین به‌طور گسترده‌ای مصرف شده است. این دانه ارزشمند حاوی ترکیبات شیمیایی و ویتامین‌های متعدد است. سویا از نظر ویتامین‌های گروه B غنی است و مقادیر کمی از ویتامین‌های C، D، E، و K را نیز داراست. اگرچه محتوای کاروتن آن اندک است، اما همچنان به عنوان یک منبع مغذی مهم به‌شمار می‌رود.
به‌گفته دکتر زارع‌شاهی، مصرف منظم و طولانی‌مدت فرآورده‌های سویا به‌طور مؤثری می‌تواند سطح کلسترول خون را کاهش دهد و حتی در برخی موارد آسیب‌های واردشده به رگ‌های خونی ناشی از کلسترول بالا را ترمیم کند. همچنین شواهد علمی حاکی از آن است که سویا در تنظیم سطح انسولین و عملکرد منظم روده‌ها نقش بسزایی دارد و می‌تواند در پیشگیری از برخی انواع سرطان، به‌ویژه سرطان معده، مؤثر باشد.
از دیگر فواید سویا می‌توان به تأثیر آن در بهبود سلامت کولون و تنظیم تخلیه و دفع بدن اشاره کرد. این دانه پرارزش سرشار از پروتئین و روغن است و به‌دلیل وجود ترکیبات شبه‌استروژنی، می‌تواند جایگزین مناسبی برای استروژن در زنان یائسه باشد. همچنین مصرف سویا می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان جوان کاهش دهد.
سویا در رژیم غذایی مردم چین و ژاپن جایگاه ویژه‌ای دارد و به اعتقاد محققان، این مسئله باعث کاهش بروز سرطان سینه، پروستات و تصلب شرایین در این جوامع شده است. به علاوه، مصرف منظم سویا می‌تواند به تقویت حافظه نیز کمک کند.
دانه‌های سویا پس از روغن‌کشی به‌طور معمول تغییر شکل داده و به‌اشتباه تفاله نامیده می‌شوند، اما همچنان دارای ارزش غذایی بالایی هستند. این دانه‌ها می‌توانند به‌صورت آجیل مصرف شوند یا به‌عنوان جایگزینی برای بخشی از گوشت در رژیم غذایی روزانه مورد استفاده قرار گیرند.
تکمیلی: اهمیت سویا در رژیم غذایی مدرن
در دنیای امروز، سویا به عنوان یک منبع غنی از پروتئین و اسیدهای چرب ضروری، جایگاه ویژه‌ای در رژیم‌های غذایی سالم دارد. با توجه به افزایش نگرانی‌ها درباره سلامت قلب و مشکلات متابولیک، مصرف سویا به عنوان یک انتخاب هوشمندانه برای کاهش خطرات مرتبط با بیماری‌های قلبی و دیابت توصیه می‌شود. همچنین، استفاده از سویا در رژیم‌های غذایی گیاه‌خواری به‌عنوان منبع اصلی پروتئین به‌خصوص برای ورزشکاران و افراد فعال بسیار مفید است.
مصرف سویا در اشکال مختلف مانند توفو، شیر سویا، و فرآورده‌های تخمیری می‌تواند به افزایش تنوع و جذب بهتر مواد مغذی کمک کند. علاوه بر این، با توجه به خواص ضد‌اکسیدانی سویا، این دانه می‌تواند در کاهش استرس اکسیداتیو و پیشگیری از بیماری‌های مزمن مؤثر باشد.