عطسه، یک فرآیند طبیعی و حفاظتی در بدن است که با هدف خارج کردن عوامل تحریک‌کننده مانند گردوغبار، باکتری‌ها و ویروس‌ها از سیستم تنفسی انجام می‌شود. این عمل، که از طریق مرکز عطسه در بصل‌النخاع کنترل می‌شود، به‌صورت غیرارادی اتفاق می‌افتد و شامل واکنش‌های متعددی مانند بسته‌شدن چشم‌ها، گلو و دهان، و انقباض ماهیچه‌های قفسه سینه است.
عطسه چگونه کار می‌کند؟
وقتی که مواد تحریک‌کننده به بینی و راه‌های هوایی وارد می‌شوند، تکانه‌هایی به مرکز عطسه فرستاده می‌شود که منجر به واکنش‌های زنجیره‌ای در بدن می‌شود. در این حالت، ریه‌ها فشرده می‌شوند و هوا با سرعت زیاد (تا ۱۵.۹ متر بر ثانیه) از طریق دستگاه تنفسی خارج می‌شود، تا عامل تحریک‌کننده از بدن دفع شود.
نگه داشتن عطسه چه بلایی بر سر بدن می‌آورد؟
با وجود اینکه عطسه کردن به خودی خود می‌تواند به برخی مشکلات منجر شود، اما نگه‌داشتن آن می‌تواند عواقب جدی‌تری به همراه داشته باشد. بستن راه‌های تنفسی هنگام عطسه کردن، فشار ایجاد شده در سیستم تنفسی را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد و گاهی اوقات، این فشار تا ۲۰ برابر بیشتر از حالت طبیعی می‌شود. این فشار مضاعف به اندام‌های مختلف بدن منتقل می‌شود و می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی شود.
در یک مورد، مردی اسکاتلندی که در سال ۲۰۲۳ تلاش کرد عطسه خود را با بستن دهان و بینی کنترل کند، دچار پارگی نای شد. این حادثه نشان‌دهنده خطرات بالقوه‌ای است که با نگه‌داشتن عطسه همراه است.
مشکلاتی که عطسه کردن می‌تواند به همراه داشته باشد
- پارگی ریه: عطسه شدید ممکن است باعث بیرون‌زدگی ریه از طریق عضلات بین‌دنده‌ای شود، خصوصاً در افرادی که ضعف عضلانی، چاقی شدید، بیماری‌های ریوی یا دیابت دارند.
- پارگی پوشش مغز: در برخی موارد نادر، عطسه می‌تواند به پارگی پوشش ظریف مغز منجر شود که نوعی سکته مغزی به دنبال دارد و ممکن است به ضعف در یک طرف بدن یا اختلال بینایی منجر شود.
- افزایش فشار خون: عطسه می‌تواند فشار خون را به طور موقتی افزایش دهد، که این مسئله ممکن است به آسیب‌های رگ‌های خونی، شکاف یا پارگی آئورت و خون‌ریزی‌های داخلی منجر شود.
- آسیب‌های استخوانی: عطسه ممکن است منجر به گرفتگی و آسیب کمر شود و در برخی موارد، شکستگی استخوان‌های اطراف چشم یا گوش نیز گزارش شده است. حتی ممکن است ایمپلنت‌های دندانی در اثر عطسه شدید جابه‌جا شوند و آسیب ببینند.
- خروج بی‌اختیار مایعات: عطسه ممکن است خروج بی‌اختیار مایعات بدن مانند ادرار را به دنبال داشته باشد، به‌ویژه در افرادی که لگن ضعیفی دارند.
نتیجه‌گیری
با توجه به مشکلاتی که عطسه کردن می‌تواند ایجاد کند، شاید تصور کنید که بهتر است عطسه را نگه دارید، اما این کار به مراتب خطرناک‌تر است. بدن ما به‌خوبی با این فرآیند طبیعی سازگار شده است و بسیاری از آسیب‌هایی که نام برده شدند، در شرایط نادر و خاص رخ می‌دهند. بنابراین، بهترین راهکار این است که عطسه را آزادانه انجام دهید و از نگه‌داشتن آن خودداری کنید.