می‌دانیم که حس تندی فلفل، که از ترکیبی از عوامل فیزیولوژیکی، روانشناختی و شیمیایی تشکیل شده است، یک تجربه منحصر به فرد برای انسان‌هاست. این حس چشایی با شیرینی یا ترشی تفاوت دارد، چون در واقع نتیجه یک واکنش عصبی است که توسط مولکولی به نام کپسایسین، ماده فعال محتوای فلفل، تحریک می‌شود. این مولکول طوری تکامل یافته است که به طور طبیعی به بازداشتن پستانداران از خوردن دانه‌های گیاه کمک کند، همانطور که گیرنده‌های عصبی به نام تریپ‌وی‌وان (TRPV۱) در عملکرد آن دخیل هستند.
این گیرنده‌ها عموماً مسئول ثبت حس سوزش ناشی از حرارت بالا هستند. وقتی کپسایسین با این گیرنده‌ها اتصال می‌یابد، مغز از خود بیان می‌کند که دهان در حال سوختن است و پاسخ بدن را با عرق‌کردن، آبریزش بینی و اشک‌ریزی برای دفع این محرک شیمیایی فعال می‌کند.
اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که چرا انسان‌ها با وجود این درد و احساس خطر از فلفل لذت می‌برند؟
تاریخ ثبت شده نشان می‌دهد که انسان‌ها هزاران سال است که از فلفل به عنوان یکی از مواد غذایی اصلی استفاده می‌کنند. به گفته متخصصان، پیش‌بینی می‌شود که ارزش بازار جهانی سس تند تا سال ۲۰۳۰ به ۵ میلیارد دلار برسد. این سوال که انسان به چه دلایلی از این درد لذت می‌برد، دارای چندین پاسخ کلیدی است که می‌تواند رفتار مصرف ماده تند را درک کند.
اولین دلیل، می‌تواند ایمنی اکتسابی باشد. با مصرف مکرر غذاهای تند، گیرنده‌های تریپ‌وی‌وان در سیستم عصبی انسان از حس درد خود را از دست می‌دهند، که به افزایش ظرفیت تحمل بدن نتیجه می‌شود.
پیامد دوم، مربوط به بازتعریف درد است. مغز در طول زمان می‌آموزد که سیگنال سوزش ناشی از کپسایسین در واقع بی‌خطر است و تجربه کنترل و تسلط بر یک حس به ظاهر خطرناک، حسی لذت‌بخش ایجاد می‌کند. این پدیده شبیه به تماشای فیلم‌های ترسناک است که به آن، با عنوان "آزارگری بی‌آزار" شناخته می‌شود و همین احساس موقتهای خطر کنترل‌شده، دلیل دیگری بر ترغیب انسان به مصرف فلفل است.
همچنین، پرولاکتین و اندورفین دیگر موادی هستند که بدن در پاسخ به سوزش ترشح می‌کند. این مواد مسکن طبیعی عمل می‌کنند و باعث ایجاد حس سرخوشی خفیف در انسان می‌شوند، که بخش دیگری از لذت مکری مصرف فلفل است.
اگر غذای شما بسیار تند شده است، راه‌های مؤثری برای کاهش حس تندی وجود دارد:
مصرف آب کمکی نمی‌کند، زیرا کپسایسین در چربی حل می‌شود، نه در آب. راهکارهای مؤثر عبارتند از:
1. شیر یا ماست که به دلیل حاوی بودن کازئین، یک ماده شوینده هستدند که مولکول‌های کپسایسین را احاطه کرده و از گیرنده‌های عصبی آنها را جدا می‌کنند.
2. نان یا برنج نیز با برداشتن فیزیکی مولکول‌ها از روی زبان، به کاهش تندی کمک می‌کنند.
3. بستنی نعنا نیز گزینه‌ای قابل توجه است، چون هم چربی شیر را دارد و هم حس خنکی نعنا می‌تواند در طول مدت کوتاهی حس سوزش را آرام کند.
در نهایت، باید بدانیم که این لذت عجیب و غرایب از مصرف غذاهای تند، نتیجه ترکیبی چندبعدی از فریب عصبی، بازی روانی عمیق و پیچیده شیمی بدن است. تجربه تندی فلفل نه تنها یک واکنش فیزیولوژیک ساده است، بلکه بخشی از رفتارهای مصرفی انسان است که ترکیبی از خطر فرضی، کنترل حس و ترشح مواد متعادل‌کننده است. این ترکیب منحصر به فرد سبب شده است که فلفل در تاریخ غذای انسان یکی از مواد کلیدی و غیرقابل فرار باشد.
پس دفعه بعد که یک غذای تند میل کردید، بدانید که این لذت عجیب، حاصل ترکیب پیچیده‌ای از فریب عصبی، بازی روانی و شیمی بدن شماست.