پیش‌تر محققان بی‌خوابی را با زوال عقل مرتبط دانسته بودند، اما هنوز روشن نیست آیا عادات بد خواب به بروز این بیماری کمک می‌کند یا خود بی‌خوابی از علائم اولیه آن است.
در پژوهشی جدید، محققان رابطه میان ویژگی‌های خواب و «سن زیستی مغز» را بررسی کردند.
این مطالعه با مشارکت 27,500 فرد میانسال و سالمند انجام شد که همه آن‌ها ام‌آر‌ای مغز انجام دادند و پژوهشگران با کمک یادگیری ماشینی بر اساس بیش از هزار شاخص ام‌آر‌ای، سن زیستی مغز آن‌ها را تخمین زدند.
کیفیت خواب هم بر اساس خوداظهاری درباره پنج عامل ارزیابی شد: نوع خواب (صبحگاهی یا شبانه‌زیستی)، مدت زمان خواب، بی‌خوابی، خروپف و خواب‌آلودگی در طول روز. بر این پایه، افراد به سه گروه تقسیم شدند: خواب سالم (4 امتیاز یا بیشتر)، خواب متوسط (2 تا 3 امتیاز) و خواب ضعیف (1 امتیاز یا کمتر).
نتایج نشان داد به ازای هر یک امتیاز کاهش در نمره خواب، شکاف بین سن زیستی مغز و سن تقویمی حدود شش ماه افزایش می‌یابد و مغز افراد با خواب ضعیف به طور متوسط، یک سال پیرتر از سن واقعی آن‌ها به نظر می‌رسد.
به گفته ابیگیل داو، پژوهشگر این تحقیق، «یافته‌های ما نشان می‌دهد خواب ضعیف می‌تواند به پیر شدن سریع‌تر مغز کمک کند و یکی از سازوکارهای اصلی این روند التهابی است. از آنجا که خواب قابل اصلاح است، شاید بتوان با بهبود کیفیت خواب، از پیر شدن سریع مغز و حتی افت شناختی جلوگیری کرد.»
محققان دریافتند التهاب کم‌درجه می‌تواند حدود 10 درصد این ارتباط را توضیح دهد. با این حال سازوکارهای دیگری از جمله اختلال در سیستم دفع مواد زائد مغز که عمدتا هنگام خواب فعال است یا تاثیر منفی خواب بد بر سلامتی قلب و عروق که خود بر مغز اثر می‌گذارد، نیز مطرح است.
این مطالعه با همکاری پژوهشگرانی از دانشگاه‌های چین و مدرسه ورزش و علوم سلامت سوئد انجام شد و بنیاد آلزایمر، بنیاد دمانس، بنیاد دانش و چند نهاد پژوهشی دیگر حامی مالی آن بوده‌اند.