صدای مرموز از انبار تاریک، سایه‌های شوم روی دیوار یک خانه قدیمی، یا دست زامبی‌ای که از قبر بیرون می‌آید، همه به اندازه کافی ترسناک و دلهره‌آور هستند. اما چرا سالانه میلیون‌ها نفر داوطلبانه به سراغ این تجربه‌ها می‌روند و هزینه می‌کنند تا ترسی واقعی را حس کنند؟
هزینه‌های بالای تجربه ترس
در آمریکا، هر سال بیش از ۵۰۰ میلیون دلار بابت بلیت‌های خانه‌های خالی از سکنه خرج می‌شود. این آمار نشان‌دهنده علاقه مردم به تجربه ترس در قالب‌های کنترل‌شده است. علاوه بر این، در سال ۲۰۲۳، مردم آمریکا برای جشن هالووین، ۱۲.۲ میلیارد دلار هزینه کردند، که شامل خرید لباس‌ها و تزئینات مرتبط با وحشت بود.
دلایل روانشناختی: لذت از ترس کنترل‌شده
روانشناسان می‌گویند ترس یک تجربه تکاملی است که برای بقای ما ضروری بوده است. وقتی انسان‌ها در موقعیت‌های خطر واقعی قرار می‌گیرند، واکنش «جنگ یا گریز» فعال می‌شود. در این حالت، آدرنالین ترشح شده، ضربان قلب افزایش می‌یابد و بدن برای دفاع از خود یا فرار آماده می‌شود.
این واکنش زمانی که به صورت کنترل‌شده و بدون خطر واقعی تجربه شود، می‌تواند به تجربه‌ای لذت‌بخش تبدیل شود. در این مواقع، مغز پس از گذر از ترس، دوپامین آزاد می‌کند، که باعث ایجاد حس لذت و آرامش می‌شود. بنابراین، تماشای فیلم‌های ترسناک یا بازدید از مکان‌های وحشتناک می‌تواند به نوعی راهی برای تخلیه استرس باشد.
پیوند اجتماعی از طریق تجربه‌های ترس
تجربه‌های ترس به‌ویژه به صورت گروهی، علاوه بر ایجاد لذت، می‌توانند پیوندهای اجتماعی بین افراد را تقویت کنند. به عنوان مثال، کهنه‌سربازانی که در جنگ کنار هم جنگیده‌اند یا بازماندگان بلایای طبیعی، از طریق تجربه‌های مشترک خود پیوندهایی قوی تشکیل می‌دهند. تجربه‌های ترس مصنوعی مثل بازدید از خانه‌های متروکه یا تماشای فیلم‌های ترسناک به‌صورت گروهی، نیز همین تأثیر را دارد.
آمادگی برای مدیریت ترس‌های واقعی
محققان دریافته‌اند افرادی که به طور منظم تجربه ترس کنترل‌شده دارند، انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به استرس‌های واقعی نشان می‌دهند. مطالعه‌ای از دانشگاه آرهوس دانمارک نشان داد که افرادی که به طور مرتب فیلم‌های ترسناک تماشا می‌کردند، در دوران همه‌گیری کووید-۱۹ از نظر روانی بهتر با شرایط کنار آمدند. به نظر می‌رسد این افراد از طریق سرگرمی‌های خود، برای مواجهه با ترس‌های واقعی و اضطراب‌ها آماده شده بودند.
تأثیر اکسی‌توسین در تجربه ترس مشترک
تجربه ترس، به ویژه به‌صورت گروهی، سطح هورمون اکسی‌توسین (که به هورمون عشق هم معروف است) را در بدن افزایش می‌دهد. این هورمون باعث ایجاد حس نزدیکی و پیوند میان افراد می‌شود. بنابراین، تماشای فیلم‌های ترسناک با دوستان یا بازدید از خانه‌های خالی از سکنه به ایجاد ارتباطات اجتماعی قوی‌تر کمک می‌کند.
توصیه: ترس می‌تواند مفید باشد
تجربه ترس به صورت کنترل‌شده نه تنها راهی برای تفریح است، بلکه به افراد کمک می‌کند با اضطراب‌ها و استرس‌های واقعی زندگی بهتر کنار بیایند. بنابراین، دفعه بعد که بین تماشای یک فیلم ترسناک و یک کمدی تردید داشتید، شاید انتخاب اول برای سلامتی روان شما بهتر باشد.