امیرمسعود عابدین:
اگر تاریخ پیشرانههای احتراق داخلی را بررسی کنیم، تقریباً هر ترکیب متفاوتی از سیلندرها را پیدا میکنیم. از پنج سیلندرهای خاص آئودی، V۱۰های فراری، W۱۶ بوگاتی تا سیلندرهای سادهتر. اما در بین همه اینها، یک غیمت عجیب وجود دارد: موتور هفت سیلندر.
در نگاه اول ممکن است فکر کنیم که شش یا هشت سیلندر کافی است؛ عدد هفت شاید جایگاه منطقیای بین آنها را داشته باشد. اما واقعیت این است که هم مهندسی و هم فیزیک، با بکارگیری موتور هفت سیلندر کنار نمیآیند.
چرا هفت سیلندر کابوس میشود؟
براساس گزارش carscoops، مشکل از نحوه قرارگیری و تنظیم سیلندرها روی میل لنگ آغاز میشود. مثلاً، موتور شش سیلندر خطی با زاویه پیستونها ۶۰ درجهای، نمونهای ایدهآل است. V۸ هم با زاویه ۴۵ درجهای در هر ردیف و میل لنگ کراسپلین، کار متعادل و آرامی دارد.
حال موتور هفت سیلندر ظریفترین مسیر را طی میکند و هیچ هندسه منطقی با آن سازگار نیست. برای تنظیم میل لنگ، زاویهای باید استفاده شود که معادل ۵۱.۴۲۸۵۷ درجه است؛ یک عدد بسیار پیچیده و با هزینه بالا که تنها ماشینکاری پیشرفته میتواند از پسش برآید.
و چون موتور هفت سیلندر به طور طبیعی نامتعادل است، داستان بدتر میشود. ارتعاشات هارمونیکهای موتور به گونهای شکل میگیرند که نه شبیه پنج سیلندرهای متعادل آئودی است و نه مثل سه سیلندرهای کوچک قابل رفع با شفتهای تعادل.
در واقع، موتور هفت سیلندر آنقدر دور از تعادل است که حتی با سه سیلندری جمع و جور جلوتر از آن نیست و از نرمی کارکرد شش سیلندر یا V۸ نیز فاصله زیادی دارد.
پس، اگر این مشکلات را هم حل میکردند، چرا هنوز هم ماندگار نیست؟
چالش دیگر این است که اگر مهندسان بتوانند این مشکلهای مکانیکی را حل کنند، سوال مهمتر باقی میماند:
"برای چه نیازی؟"
یک موتور شش سیلندر همه چیز را داراست: نرمی، قدرت، تعادل. یک موتور هشت سیllenدر نیز برتری خاصش در گشتاور و شخصیت صوتی است. اما موتور هفت سیلندر:
* کمترین قدرت اضافی را نسبت به شش سیلندر ارائه نمیدهد.
* کوچکتر از شش سیلندر نیست.
* نرمتر از شش سیلندر نیست.
به همین دلیل است که بهترین شکل ممکن برای موتور هفت سیلندر، نتیجهای بیفایده و پرهزینه محسوب میشود. فقط اگر کسی از روی سر و شوق مهندسی، در دوران طلای دهههای ۶۰ و ۷۰ میلادی، چنین موتوری ساختمانی بسازد، اما همین حالا هم این اتفاق رخ نداده است.
تنها جاهایی که هفتسیلندر دوام آورده است:
اگر واقعاً میخواهید موتورهای هفت سیلندر را ببینید، باید به سراغ دنیاهای دیگری بروید. مثلاً:
* کشتیهای بزرگ (کورور) با موتورهای غولپیکر.
* موتورهای صنعتی.
* تجهیزات کشاورزی (مثلاً ماشین کاربردی با هزاران قطعه).
آنجا، دور موتور (RPM) معمولاً بسیار کم است و وزن زیاد میتواند لرزشها را خفه کند. اما در یک خودرو که نیاز به آرامش، دور موتور بالا و پاسخگویی سریع داریم، کاملاً غیرممکن است.
وقتی آینده، به تعداد سیلندر اهمیت نمیدهد:
با حرکت صنعت خودرو به سمت پیشرانههای هیبریدی و الکتریکی، مسابقه «سیلندر بیشتر» دیر به زمان فراموششده است. مثلاً:
* موتورهای سه یا چهار سیلندر توربو شده میتوانند قدرتهایی تولید کنند که قبلاً فقط با شش یا هشت سیلندر ممکن بود.
* اگر به گشتاور آنی و نرمی فوقالعاده نیاز دارید، یک موتور الکتریکی بهترین پاسخ است.
بنابراین، در این دوران، ساختن یک موتور هفت سیلندر کاملاً عجیب و غریب به نظر میرسد.