تحلیل دادهها
دادههای پزشکی نشان میدهد که کوررنگی (نااتوپیایی رنگها) در جمعیت، با جنسیت مردمان متفاوت است. به طور خاص، مطالعات نشان میدهد که از هر ۱۲ مرد، یک نفر معمولاً دچار این مشکل میشود. در حالی که این آمار برای زنان معادل ۱ از ۲۰۰ نفر است. این تفاوت شدید است و به این پرسش میپردازد: چرا مردان بسیار بیشتر از زنان با کوررنگی مواجه هستند و آیا درمانی برای این مشکل وجود دارد؟
دلیل اصلی کوررنگی مردان
برای بررسی وضعیت عجیب مردان باید نگاهی به سیستم ژنتیک و بینایی انسان داشته باشیم. در شبکیه چشم انسان سلولهای مخروطی وظیفه تشخیص رنگ را بر عهده دارند. ما سه نوع سلول مخروطی داریم و هرکدام از آنها نیز طوری تنظیم شدهاند که نسبت به طول موج خاصی از نور حساسیت نشان دهند.
یک نوع از این سلولها به نور قرمز، دیگری به سبز و سومی به آبی حساسیت بیشتری نشان میدهد. آنها بهصورت هماهنگ با همدیگر فعالیت میکنند تا مغز درک درستی از رنگهای مختلف داشته باشد. اگر در هرکدام از این سلولها مشکلی پیش بیاید، ما با کوررنگی مواجه خواهیم شد.
چه مشکلی در سلولهای مخروطی مردان وجود دارد که آمار کوررنگی آنها تا این
حد بیشتر از زنان است؟ مسئله به یک ژن در کروموزوم X مربوط میشود. کوررنگی
جزء ویژگیهای مغلوب محسوب میشود. به این معنی که اگر فرد دارای یک ژن
سالم و یک ژن جهشیافته باشد، ژن سالم برتری یافته و جلوی بروز مشکل را
میگیرد.
مشکلات مرتبط با ژنهای مغلوب زمانی بروز میکنند که فرد دو نسخه از یک
ژن جهشیافته را (از پدر و مادر) به ارث ببرد. حالا مشکل اینجاست که مردان
در بدن خود یک کروموزوم Y و یک کروموزوم X دارند. کروموزوم Y از پدر و X از
مادر دریافت میشود. ژنهایی که مسئول تولید پروتئینهای حساس به نور
هستند فقط در کروموزوم ایکس قرار دارند. این پروتئینها نقشی اساسی در
سلولهای مخروطی چشم ایفا میکنند.
همین نیز بهخوبی دلیل بالا بودن
آمار کوررنگی در مردان را نشان میدهد. مردان فقط یک نسخه از این ژن را
دریافت میکنند. در نتیجه اگر مشکلی در آن وجود داشته باشد، سبب کوررنگی
خواهد شد.
در سمت مقابل زنان دو کروموزوم X در بدن خود دارند. به
همین خاطر حتی اگر یکی از ژنهای مرتبط با سلولهای مخروطی دچار جهش شده
باشد، ژن مشابه در کروموزوم دیگر مشکل را برطرف خواهد کرد. درست است که
زنان درگیر این مشکل نمیشوند، اما میتوانند ژنهای جهشیافته مرتبط با
کوررنگی را به فرزندان خود انتقال دهند. یافتههای پزشکی نشان میدهند که
برخی تفاوتهای زنان و مردان به مسائل ژنتیکی مرتبط میشوند. هرچند برخی از
این تفاوتها مثل بلندتر بودن قد مردان نسبت به زنان دلایل پیچیدهتری دارند.
جالب است بدانید زنان به دلایل کاملا متفاوتی دچار کوررنگی میشوند. با
افزایش سن مشکلاتی مثل التهاب عصب بینایی، آب مروارید و آب سیاه میتوانند
توانایی آنها در تشخیص رنگها را تحتتاثیر قرار دهد.
با وجود گستردگی شدید کوررنگی در مردان، متاسفانه هنوز گزارشی از یک درمان قطعی برای این مشکل در اخبار پزشکی و سلامت نشنیدهایم. گرچه گفته میشود برخی روشها در آزمایشگاه امیدوارکننده ظاهر شدهاند. در این روشها دانشمندان از یک ویروس بیآزار برای رساندن ژنهای مرتبط با سلولهای مخروطی سالم به چشم استفاده میکنند.
نتایج آزمایشهای نشان داد که حیوانات میتوانند دید رنگی کامل خود را بهدست بیاورند. هرچند آزمایشهای انسانی در این زمینه هنوز پایان نیافتهاند.